آگاهی از نکات مربوط به نور و نوردهی شاید مهمترین بخش از عکاسی باشند. امروزه تقریبا هر دوربین DSLR (و انواع نشانه کن و عکس بگیر (Point and shoot)) فلاش داخلی دارند. متاسفانه، این دستگاههای دارای فلاش داخلی میتوانند تصاویری فوقالعاده روشن بگیرند، با توجه به این که نقش آنها کمک به عکاسی است. چندین نوع فلاش وجود دارد که میتوانید (و باید) به استفاده از آنها تسلط پیدا کنید تا عملا تحت هر گونه شرایط نوردهی بهترین تصاویر ممکن را بگیرید. در این مطلب قصد داریم به انواع فلاش دوربین که یکی از اصول آموزش عکاسی است نگاهی بیاندازیم.
1) فلاش داخلی و فلاش پاپ آپ (توکار) دوربین
فلاشهای پاپ آپ و داخلی واحدهایی هستند که در بدنه اصلی دوربین جاگذاری شده‌اند. آنها با لنز در یک راستا قرار دارند، بنابراین زمان عکاسی نور را تنها در یک جهت، مستقیما به سمت سوژه، هدایت میکنند. معمولا این موضوع مشکلآفرین است چون باعث ایجاد سایههای خشن و کنتراست سخت میشود، در نتیجه پسزمینه به شکل غیرمعقولی تیره خواهد شد. همه ما این مشکل را در تصاویر دیدهایم، مانند تصاویری که دوستانمان در شب یا مهمانیها میگیرند. برای جلوگیری از این قضیه باید نور فلاش را با نور محیطی داخل صحنه به تعادل برسانید. میتوانید این کار را بدون استفاده از فلاش با نورسنجی صحنه انجام دهید و سپس فلاش را برای گرفتن عکس خود روشن کنید.
2) فلاش دوربین اختصاصی
فلاش اختصاصی (اکسترنال)، فلاشی است که داخل کفشک دوربین (hot shoe) (شیاری که در بالای بدنه دوربین است) قرار میگیرد. فلاش اختصاصی را باید جزو تجهیزات عالی دانست که با دوربین در ارتباط قرار میگیرد. ترکیب دوربین و فلاش از اطلاعات مربوط به طول لنز، حساسیت ایزو، عدد اف (f-stop) و سرعت شاتر استفاده میکنند تا بتوانند میزان شدت بهینه خروجی فلاش را تعیین کنند. فلاش اختصاصی به دلایل متعددی در مقایسه با فلاش داخلی و توکار ترجیح داده میشود، ولی یکی از بهترین دلایل آن این است که میتوانید با تغییر زاویه فلاش و تنظیم نور به طرف سوژه جلوی قرمزی چشمان را در عکس بگیرید. علاوه بر این، بسیاری از فلشهای اکسترنال قبل از گرفتن عکس به مردمک چشمان سوژه نور را میتابند تا آن را تنگ کنند و جلوی قرمزی چشمان را در عکس بگیرند. فلاش اختصاصی در مقایسه با فلاش داخلی به دلیل کاربری وسیعتر و بهتری که فراهم میکند ابزار بهتری است. یکی از جنبههای کاربردیتر آن این است که دارای کابلی است که به عکاس اجازه میدهد واحد فلاش را از دوربین جدا کند و برای گرفتن بهترین تصویر ممکن آن را در هر زاویهای که خواست قرار دهد.
3) فلاش دوربین حلقه‌ای ماکرو
فلاش حلقه‌ای روی لنز با پیچاندن آن سوار میشود. این فلاش یک منبع نوری ملایم و پراکنده شده فراهم میکند که برای عکاسی ماکرو ایدهآل است. ظرافت عکاسی ماکرو مانع استفاده از یک فلاش داخلی میشود و یک فلاش اکسترنال قابلیتهای دقیق هدایت نور را برای نورپردازی درست سوژه عکاسی ماکرو ندارد. فلاش حلقه‌ای این امکان را به عکاس میدهد تا جای ممکن به سوژه نزدیک شود و از منبع نوری استفاده کند که کنتراست یا سایه شدیدی ایجاد نمیکند. بلکه عکاس یک منبع نوری ملایم و متعادل در اختیار خواهد داشت تا جزئیات سوژه و صحنه را ثبت کند.
4) فلاش دوربین سرچکشی
فلاش سرچکشی (hammerhead) نوعی فلاش بوده که از دوربین جدا است و به کفشک دوربین متصل نیست، بلکه با استفاده از جای پیچ سه پایه که در زیر دوربین قرار دارد روی دوربین پیچ میشود. این فلاش در کنار دوربین نصب میشود بنابراین در راستای دوربین نیست و چشم سوژه عکاسی در عکس قرمز نمیافتد. استفاده از آن در بین عکاسان عروسی و خبری محبوب است چون فلاش سرچکشی خروجی نور ملایمی دارد و به نسبت سایر فلاشها زاویه بهتری فراهم میکند. با انواع فلاش دوربین آشنا شدید و حال به تکنیکهایی در رابطه با آنها میپردازیم.
الف) فلاش دوربین پرکننده
فلاش پرکننده یک فلاش جداگانه نیست بلکه تکنیکی است که از آن زمانی استفاده میشود که پسزمینه نسبت به سوژه روشنتر است یا وضعیت نوردهی به شکلی است که سطح کنتراست (سایه) روی سوژه بسیار زیاد است. همانطور که اسم این تکنیک اشاره میکند، عکاس میتواند از فلاش پرکننده برای اضافه کردن نور بیشتر به سوژه استفاده کند تا نوردهی به شکل مطلوبتری انجام شود. استفاده از این تکنیک زمانی مفید است که نور محیطی بسیار زیاد است و در نتیجه منجر به شکلگیری مقداری سیلوئت میشود. فلاش دوربین خود را زمانی که در فضای آزاد عکس میگیرید روشن کنید و بخش مهمی از سوژه (در عکس بالا صورت فرد) را که به نظر میرسد در مقایسه با سایر بخش‌های صحنه در «سایه» قرار دارد را نورسنجی کنید. عکس نهایی از نظر روشنی متعادلتر و دلنشینتر خواهد بود.
ب) فلاش بازتابی
فلاش بازتابی نیز تکنیک دیگری محسوب میشود. در صورتی که به جای مستقیما فلاش زدن به طرف سوژه آن را به طرف دیگری بتابانید و بدین روش سوژه را روشن کنید، به علت نور پخش شده (دیفیوژ شده) عکسهای ظریف و زیباتری خواهید گرفت. برای تاباندن نور فلاش به طرف سقف یا دیواری که در نزدیکی قرار دارد نیاز به یک فلاش اختصاصی است. این تکنیک جهانی کاملا جدید را برای عکاسی باز میکند، به ویژه اگر فلاش اکسترنال توسط کابل به دوربین متصل شده باشد.
نتیجه گیری فلاش دوربین
با استفاده از واحد فلاشهای بالا راههای متعددی برای نوردهی بیشتر سوژه وجود دارد. نکته اصلی استفاده موثر از آنها اما نه به صورت مبتدیانه است، یعنی باید توانمندیهای هر فلاش را درک کرد و وضعیت نور را در موقعیتی که قرار دارید بسنجید و سپس خلاقانه عمل کنید. هر کدام از فلاشهای بالا به شکل قابل توجهی کیفیت عکاسی شما را افزایش میدهند اگر تحت شرایطی که بابت آن طراحی شده اند استفاده شوند و با تمرین به آنها تسلط پیدا کرده باشید. فردی که مبتدی است به هنگام استفاده از فلاش بیشتر از این که مشکلی را رفع کند، دردسر میآفریند (بنابراین پیشنهاد میشود زمانی که امکان آن وجود دارد از فلاش استفاده نکنید). امکان گرفتن یک عکس خوب بدون استفاده از فلاش وجود دارد و بهتر است نوع فلاش و تجهیزات جانبی انتخاب شود که کمک کند تصویری که میخواهید را ثبت کنید. آگاهی از نحوه صحیح استفاده از فلاش مهم است.
