در این مطلب قصد داریم عکاسی HDR (عکاسی با دامنه دینامیک بالا) را توضیح دهیم و بگوییم چطور با (تقریبا) هر دوربینی می‎توانید آن را انجام دهید. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. تا حالا سعی کرده‎اید از صحنه‎های با کنتراست بالا عکس بگیرید ولی تصویر نهایی به دلتان نچسبیده است؟ نگران نباشید، مقصر شما یا حتی دوربینتان نیستید. حتی زمانی که نوردهی عالی انجام شود، نواحی روشن در بعضی از صحنه‎ها بیش از حد روشن می‎شوند، سایه‎ها جالب نیستند یا هر دو مشکل وجود دارند. با آن که تقریبا غیرممکن است در چنین موقعیت‎هایی شرایط عالی برای عکاسی داشت ولی برای آن راه حل وجود دارد. این مشکل قدیمی را می‎توان از طریق عکاسی HDR برطرف کرد. در مقاله زیر هر آنچه در مورد این سبک عکاسی است را برای شمااورده ایم با ما در این بخش از آموزش عکاسی استودیو نماد همراه باشید.

عکاسی HDR چیست؟

HDR مخفف کلمه «high dynamic range» به معنی دامنه دینامیک بالا است. برای آن دسته از افرادی که با این اصطلاح فنی آشنا نیستند باید بگوییم دامنه دینامیک به طور کلی تفاوت بین روشن‎ترین نور و تاریک‎ترین تاریکی است که می‎توانید در یک تصویر ثبت کنید. زمانی که سوژه از محدوده دامنه دینامیک دوربین فراتر می‎رود، نواحی روشن به حالت شسته شده و سفید رنگ در می‎آیند یا نواحی تاریک به سادگی به حباب‎های بزرگ مشکی تبدیل می‎شوند. سخت می‎تواند تصویری گرفت که هر دو انتهای این طیف را ثبت کند ولی عکاسان با استفاده از تکنیک‎های مدرن عکاسی و نرم‎افزار پیشرفته پس از پردازش برای این قضیه تدابیری در نظر گرفته‎اند. عملا HDR به این معنا است: عکسی با سبک خاص با دامنه دینامیک غیر عادی بالا که در حالت معمولی با یک عکس نمی‎توان به آن دست پیدا کرد. احتمالا تعداد زیادی از چنین عکس‎هایی را در محیط اینترنت دیدید. بسته به نحوه پردازش عکس‎های HDR، آن‎ها می‎توانند هر چیزی باشند از نمایش دقیق چیزی که چشمان ما می‎بینند تا تصاویر شگفت‎انگیز سورئال هنری که واقعیت را به یک صحنه رویایی با دقت بالا تبدیل می‎کنند. نمونه تصاویر HDR زیر توسط Trey Ratcliff گرفته شده‎اند.

نحوه عمل عکاسی HDR به چه صورت است؟

در ساده‎ترین سطح، یک تصویر HDR واقعا دو (یا سه یا نه) تصویر است که با سطوح نوردهی متفاوت گرفته می‎شوند و سپس یک نرم‎افزار آن‎ها را با یکدیگر ترکیب می‎کند تا یک تصویر بهتر به وجود آید، به نحوی که بعضی از دوربین‎ها حتی می‎توانند به حالت HDR عکاسی کنند اما تصویر نهایی معمولا با فرمت JPEG است که به نسبت RAW کیفیت پایین‎تری دارد. البته اصل ماجرا از این کمی پیچیده‎تر است اما نه آن‎قدر زیاد. به صورت ایده‎آل، عکاس با تکنیک براکتینگ چند عکس می‎گیرد، یعنی تصاویری که از یک سوژه با سرعت شاتر متفاوت گرفته می‎شوند تا مجموعه تصاویری با نوردهی متفاوت به وجود آید. (بهترین حالت برای عکاسی HDR استفاده از یک سه پایه و ثابت بودن کامل دوربین است و فضایی که عاری از اجسام متحرک باشد.) سپس، عکاس با کمک نرم‎‎افزار پس از پردازش پیشرفته می‎تواند تصاویر را با یکدیگر ترکیب کند و تک تصویری به وجود آورد که سوژه در بهترین حالت فوکوس و نوردهی قرار دارد. تصاویر زیر را برای نحوه عمل عکاسی با دامنه دینامیک بالا بررسی کنید.

چطور یک تصویر HDR بگیرید

پیش از این که بخواهید یک تصویر HDR شگفت‎انگیز بگیرید، به چند چیز احتیاج دارید، پیشنهاد ما تهیه امکانات زیر است.

1) یک دوربین، ترجیحا با قابلیت براکتینگ نوردهی خودکار (AEB – Auto Exposure Bracketing). امکان انجام این نوع عکاسی بدون وجود قابلیت AEB وجود دارد ولی باید تنظمات دوربین خود را بین هر مرتبه عکاسی به صورت دستی تنظیم کنید در نتیجه احتمال این که دوربین را تکان دهید زیاد می‎شود و مقدار زمان لازم برای گرفتن سری عکس‎ها بالا می‎رود و بنابراین احتمال جابه‎جایی سوژه یا تغییر موقعیت آن بیشتر می‎شود. اگر تصاویر شما در یک ردیف قرار نگیرند، تصویر HDR نهایی ظاهر عجیبی خواهد داشت.

2) یک سه پایه یا هر گونه ابزار دیگری که دوربین را ثابت نگه دارد. اگر الزامی است می‎توانید به صورت دوربین روی دست عکس بگیرید، اما احتمالا بعدا در تراز‎بندی تصاویر به مشکل بر می‎خورید، بنابراین برای به دست آوردن بهترین نتایج بدون شک استفاده از یک سه پایه را پیشنهاد می‎کنیم. درست است که بعضی از برنامه‎های نرم‎افزاری HDR مجهز به قابلیت‎های ترازبندی تصویر هستند ولی آن‎ها همواره به بهترین شکل عمل نمی‎کنند، بنابراین احتیاط شرط عقل است تا کاری کنید دوربینتان ثابت بماند.

3) نرم‎افزار ترکیب عکس HDR. چندین برنامه مختلف برای این کار وجود دارند ولی محبوب‎ترین نرم‎افزار در بین جامعه عکاسی HDR برنامه Photomatix است که جزو بهترین گزینه‎ها به شمار می‎رود. این نرم‎افزار قدرتمند، سریع و سرشار از امکانات مختلف است ولی نسخه Pro آن 99 دلار و نسخه Essentials 39 دلار قیمت دارد. یکی دیگر از نرم‎افزارهای محبوب Aurora HDR (89 دلار) است. یقینا اگر فقط به دنبال کسب تجربه و محک زدن دنیای عکاسی HDR هستید این برنامه‎ها ایده‎آل نیستند و برای این دسته از افراد برنامه رایگان Luminance HDR را پیشنهاد می‎کنیم.

این برنامه یکی از توانمندترین و انعطاف‎پذیرترین نرم‎افزارهای HDR با وجود رایگان بودن است. در این نرم‎‏افزار شش الگوریتم متفاوت ترکیب عکس به شما پیشنهاد می‎شود، بنابراین چه بخواهید عکس شما ظاهری سورئال یا واقع‎گرایانه داشته باشد، در هر صورت Luminance تمامی نیازهای شما را برآورده می‎سازد. این برنامه‎ها برای شروع خوب هستند ولی به یاد داشته باشید زمانی که سرهم‎بندی تصاویر را انجام دادید تا بتوانید روی تصویر نهایی کار کنید، هیچ مانعی جلوی راه شما قرار ندارد که برای دستیابی به افکت‎های بیشتر از سایر نرم‎افزارها استفاده کنید. زمانی که تمامی تجهیزات لازم را فراهم کردید، وقت آن است که بیرون بروید و یک تصویر فک‎انداز، شگفت‎‎انگیز و در حد نشنال جئوگرافیک بگیرید! برای گرفتن یک عکس HDR خوب به نکات زیر توجه کنید:

• به علت طبیعت HDR و براکتینگ نوردهی، یقینا به سادگی نمی‎توانید عکس یک جسم متحرک را بگیرید. HDR برای چیزهایی که حرکت می‎کنند نیست. ثابت بودن در این جا قانون اصلی است، بنابراین بیشترین تلاش خود را برای عکاسی از صحنه‎ای نشان دهید که در آن تحرک در یک بازه زمانی 5 تا 10 ثانیه به شکل قابل توجهی دیده نشود. • حواستان به سوژه و صحنه‎هایی که یک کنتراست قابل توجه و زیاد بین نواحی تیره و روشن دارند باشد. گفتن این قضیه از انجام آن ساده‎تر است چون چشمان ما در حالت طبیعی به صورت HDR جهان اطراف را می‎بینند، ولی اگر این نوع صحنه‎ها را شناسایی کنید کاملا در نتیجه نهایی موثر است. در واقع این نوع تصاویر هستند که از تکنیک‎های پس از پردازش HDR بیشترین مزیت را می‎برند، چون در غیر این صورت نمی‎توانید در یک تصویر تمامی دامنه دینامیک بالا را ثبت کنید.

• اگر کارت حافظه شما به اندازه کافی فضا دارد، با فرمت RAW عکس بگیرید. تصاویر با فرمت JPEG برای کاهش اندازه به شکل قابل توجهی فشرده می‎شوند و این قضیه معمولا منجر به افت قابل توجه جزئیات در تصاویر می‎شود. عکاسی با فرمت RAW از نظر ثبت کیفیت بهتر است، ولی زمان پردازش عکس از سوی دوربین و ثبت آن روی کارت حافظه طولانی‎تر می‎شود. برای دستیابی به بهترین نتایج، از یک کارت حافظه کلاس 10 یا 6 استفاده کنید، این نوع کارت‎های حافظه حداقل سرعت نوشتن سریع‎تری دارند و به کاهش زمانی که دوربین برای ذخیره‎سازی تصاویر RAW پس از گرفتن آن‎ها نیاز دارد کمک می‎کنند. البته براساس بودجه خود کارت حافظه‎ای با بیشترین ظرفیت را بخرید. • مهمتر از همه، به یاد داشته باشید که این نکات چیزی جز راهنمایی‎ نیستند. با آن که رعایت آن‎ها نتایج خوبی به همراه می‎آورد ولی اجازه ندهید حس ناگهانی و هنرمندانه شما در عکاسی به واسطه آن‎ها در محدودیت قرار گیرد. تعداد زیادی عکس‎های تجربی و آزمایشی بگیرید.

عکاسی HDR با موبایل (Mobile HDR)

دوربین‎های DSLR و بدون آینه تنها دستگاه‎هایی که می‎توانند تصاویر HDR بگیرند نیستند. امروزه، حتی ساده‎ترین گوشی‎های هوشمند می‎توانند تصاویر HDR شگفت‎انگیزی بگیرند. در حقیقت، هر دو پلت‎فرم اندروید و iOS، حالت‎های عکاسی HDR را در اپلیکیشن‎های پایه دوربین خود دارند، در حالی که اپلیکیشن‎های شخص ثالث مانند Adobe Lightroom نیز مجهز به قابلیت‎های ویرایش HDR هستند. فرآیند ثبت تصاویر HDR در گوشی هوشمند تقریبا مشابه با ثبت آن‎ها توسط یک دوربین اختصاصی است یعنی یک سری تصویر با میزان نوردهی متفاوت گرفته می‎شوند تا تضمینی برای بیشترین دامنه دینامیک در یک صحنه باشد. تفاوت بزرگ آن‎ها این است که ثبت عکس‎های HDR در یک گوشی هوشمند به لطف بخش نرم‎افزاری به مراتب کمتر پیچیده است. به جای ثبت تصاویر جداگانه با میزان نوردهی متفاوت، گوشی هوشمند آن‎ها را همپوشانی و ترکیب می‎کند تا بهترین تصویر شکل گیرد. تمامی این کارها از سوی گوشی هوشمند و احتمالا با یک کلیک انجام می‎شود. تنها کاری که باید جدا از فشار دادن دکمه شاتر فشار دهید، اطمینان از این قضیه است که حالت HDR در گوشی فعال شده است.

عکاسی HDR در iOS

دستگاههای اپل سه گزینه متفاوت برای عکاسی HDR دارند که از آن‎ها می‎توان با هر حالت عکاسی تصاویر ثابت استفاده کرد. این سه حالت عبارتند از روشن، خودکار و خاموش. زمانی که حالت عکاسی HDR روشن است، دستگاه iOS شما به صورد خودکار سه تصویر جداگانه می‎گیرد و آن‎ها را به شکل یک تصویر نهایی ترکیب و روی حافظه گوشی شما ذخیره می‎کند. زمانی که حالت عکاسی HDR را روی خودکار قرار می‎دهید، دوربین زمانی که متوجه یک صحنه با کنتراست بالا می‎شود به صورت خودکار به حالت HDR عکس می‎گیرد. حالت خاموش همانطور که اسم آن نشان می‎دهد عکاسی HDR را غیرفعال می‎کند. اما در سیستم‎عامل iOS 11 و نسخه‎های بالاتر از آن، تنها گزینه خاموش و خودکار دیده می‎شوند. نکته: iOS می‎تواند یک تصویر HDR و یک تصویر با نوردهی معمولی را ذخیره کند، برای این منظور باید از بخش تنظیمات دوربین گزینه Keep Normal Photo را فعال کنید.

عکاسی HDR در اندروید

اندروید همچنین حالت عکاسی HDR دارد ولی همیشه به همین سرراستی نیست. به علت این که شرکت‎های مختلف اپلیکیشن‎های دوربین متفاوت با ظاهری گوناگون دارند، تجربه عکاسی HDR در تمامی گوشی‎های اندرویدی به یک شکل نیست. البته فرق زیادی هم وجود ندارد. در اپلیکیشن دوربین گوشی اندرویدی خود، یک حالت عکاسی HDR پیدا خواهید کرد، گرچه گاهی اوقات اسم آن می‎تواند متفاوت و به عنوان مثال «Rich Tone» باشد. زمانی که در این حالت عکاسی می‎کنید، دستگاه اندرویدی شما سریعا چندین عکس با نوردهی متفاوت می‎گیرد و به صورت خودکار آن‎ها را با یکدیگر ترکیب می‎کند تا تصویر HDR نهایی به وجود آید.

فیلمبرداری HDR

امروزه به لطف تولید دوربین‎های فیلمبرداری واقعا قدرتمند و تلویزیون‎های سازگار، امکان ضبط فیلم‎های HDR نیز وجود دارد. اما عکاسی HDR و فیلمبرداری HDR از فرآیند‎های متفاوتی استفاده می‎کنند. با آن که نتیجه نهایی تقریبا با عکاسی HDR یکسان است، اما فیلمبرداری HDR به روش‎ متفاوتی انجام می‎شود. به جای این که دوربین چند تصویر بگیرد و آن‎ها را با یکدیگر ترکیب کند، در خود دوربین یا مرحله بعد از تولید، فیلم HDR (معمولا) با یک نوردهی ثبت می‎شود. چطور امکان آن وجود دارد؟ دو قسمت در این قضیه دخیل هستند یعنی نرم‎افزار و سخت‎افزار. حسگرهای دوربین‎های جدیدتر به نسبت گذشته می‎توانند دامنه دینامیک بیشتری را ثبت کنند. ترکیب فناوری قابل‎ توجه سنسور دوبین با پروفایل‎های رنگی روز به روز توانمندتر قابل استفاده در ضبط ویدئو باعث می‎شود تصویری به وجود می‎آید که اطلاعات نوردهی و رنگ به مراتب بیشتر دارند که تقریبا در مرحله پس از پردازش دستیابی به هر طیف رنگی امکان‎پذیر است. همانطور که می‎توانید در مقایسه بالا مشاهده کنید، تصویر سمت چپ مستقیما از دوربین بیرون آمده است و با پروفایل تصویر اختصاصی RED گرفته شده است. ظاهر این تصویر یک دست است تقریبا تا حدی که ظاهری خاکستری رنگ دارد. ولی زمانی که این ویدئو را وارد یک برنامه بعد از تولید پیشرفته می‎کنید و تصحیح رنگ (color grading) را انجام می‎دهید، دامنه دینامیک و رنگ‎ها پدیدار می‎شوند تا تصویری با ظاهر شگفت‎انگیز خلق شود که تا چند سال اخیر امکان آن وجود نداشت